Radiosiatista.gr
Οι Σιατιστινοί, μην αντέχοντας τον τουρκικό ζυγό, έφευγαν από την πατρίδα, είτε για να σπουδάσουν είτε για να ασχοληθούν με το εμπόριο, αλλά στόχος τους ήταν πάντα η αποτίναξη του ζυγού . Στα Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και Λαογραφικά, αναφέρεται ότι οι Τούρκοι δεν τους άφηναν σε ησυχία ούτε τις γιορτινές μέρες, γιατί τότε επέλεγαν οι φοροεισπράκτορες να τους επισκεφθούν. Και όσοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους έπαιρναν τα σκεύη και τα έπιπλα και τα πουλούσαν ή τους επέβαλαν σε αγγαρείες και η ζωή τους διέτρεχε κίνδυνο κάθε στιγμή να αποκεφαλισθούν από τον κάθε Τούρκο που μπορούσε να το κάμει δυνάμει του κεφαλικού φόρου. Γι αυτό και ξενιτεύονταν και εκεί που πήγαιναν διακρίνονταν για τη φιλοπονία, αποκτούσαν πλούτη τα οποία διέθεταν στον αγώνα της ανεξαρτησίας και στην καλυτέρευση των όρων ζωής όσων ζούσαν στην πατρίδα. Οι Σιατιστινοί ήταν φλογεροί πατριώτες και γι αυτό σε κάθε ξύπνημα του γένους ήταν σε εγρήγορρση και πάντα πρωτεργάτες ή συνεργάτες των πρωτεργατών. Χωρίς αυτούς δύσκολα θα είχε επιτευχθεί ο διαφωτισμός του Γένους και η επανάσταση του 21.
Μεταξύ των συνεργατών του Ρήγα Βελεστινλή ήταν και οι αδελφοί Κωνσταντίνος και Δημήτριος Τζίνου από τη Σιάτιστα. Για τους αδελφούς Κωνσταντίνο και Δημήτριο Τζίνου μας λείπουν αρκετά στοιχεία. Γνωρίζουμε ότι γεννήθηκαν στη Σιάτιστα, ο μεν Δημήτρης στα 1799, ενώ ο Κωνσταντίνος που ήταν μεγαλύτερος δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς γεννήθηκε.Το σπίτι των αδελφών Τζίνου ήταν ανάμεσα στα σπίτια Μπέϊνας Κώτσιου, του Αθανασίου Δίτσιου και Κωτσιούλα Τζάστα (Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και Λαογραφικά). Είχε δύο πατώματα και τα παράθυρά του ήταν από τη Βιέννη. Ήταν το σπίτι μιας εύπορης οικογένειας. Πήγαν σχολείο στη Σιάτιστα και στη συνέχεια στη Βιέννη για ανώτερες σπουδές και για εμπορικές επιχειρήσεις.
Ο Κωνσταντίνος Τζίνος στάλθηκε στη Δυτική Μακεδονία ως απόστολος των σχεδίων του Ρήγα και διανομέας των επαναστατικών του προκηρύξεων. Ο Κ.Τζίνος ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Ρήγα, ήρθε στη Σιάτιστα για να διαδώσει τις ιδέες του Ρήγα, επισκέφτηκε τη Σέλιτσα , τη Βλάστη, την Κλεισούρα και άλλες κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας. Απήγγειλε τον Θούριο, στίχους από το δεύτερο επαναστατικό άσμα του Ρήγα «Ύμνος πατριωτικός της Ελλάδος και όλης της Γραικίας προς ξαναπόκτησιν της αυτών Ελευθερίας», που συμπεριλαμβανόταν στο Στρατιωτικό Εγκόλπιο ( Λ.Ι.Βρανούση), παρακινώντας τους κατοίκους να ετοιμάζονται για την εξέγερση, Σε κάθε κοινότητα που πήγαινε <<…τον παρακαλούσαν να διαβάσει αυτόν και τον άκουαν με δάκρυα οι αγράμματοι…>> και ο Κωνσταντίνος προσάρμοζε τον Θούριο, τροποποιημένο ως εξής:
Ντουντούμηδες φαρδιά φορούν
χωρίς πιλιάφι δεν μπορούν
και σεις, βρε παλικάρια,
που’ στε σαν τα λιοντάρια
οπού στη φωτιά ορμούν
και στο αίμα κολυμβούν
της Σιάτιστας γεράκια
αηδόνια του Βλατσιού
της Σέλιτσας τρυγόνια
ζωστήτε μ’ έναν νου.
Ο Κωνσταντίνος Τζίνος ήταν φλογερός πατριώτης, χωρίς να λογαριάζει τους κινδύνους. Τον ενδιέφερε το μήνυμα της ελευθερίας να φτάσει παντού, να γίνει αφύπνιση και να κερδηθεί η ελευθερία. Δυστυχώς, ούτε το όνομά του δεν γνωρίζουμε οι περισσότεροι, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο Γεώργιος Κρέμος στον Πρόλογο της έκδοσης του έργου Γ. Ζαβίρα <<Νέα Ελλάς>>, επαναλαμβάνοντας τους λόγους του Άνθιμου Γαζή:«Ούτω πάντων σχεδόν των εταίρων του Ρήγα ουδέ τα ονόματα γινώσκουσι τα πλήθη. Ούτε Πουλίου και Γεωργίου των Μαρκιδών, ούτε Κώστα τινός, των Σιατιστέων, γινώσκουσιν οι πολλοί». Ο Κώστας ο Σιατιστινός είναι Κώστας Τζίνος, σύμφωνα με την παράδοση, μπορεί όμως και ο Κώστας Δούκας. Και οι δυο με μεγάλη προσφορά στον αγώνα,
Ο αδελφός του Κωνσταντίνου, ο Δημήτριος Τζίνος, στην αρχή της Επανάστασης του 1821 συνελήφθη από τους Τούρκους και φυλακίστηκε. Όταν απελευθερώθηκε, ήρθε στη Σιάτιστα, τον ίδιο καιρό που είχε έρθει εκεί και ο Ν. Κασομούλης, ο οποίος αναφέρει στα Ενθυμήματά του ( τ.α΄, σελ. 139) τα νέα που του έφερε ο Δ.Τζίνος: <<Οι Τούρκοι έγινα θηρία από το Νύσσι και κάτω>>. Σύμφωνα με τον Κασομούλη, ο Δημήτριος πήρε μέρος και διακρίθηκε σε πολλές μάχες του αγώνα του 1821. Ήταν στενοί συνεργάτες με τον Κασομούλη.Το 1822 πήγε στα Ψαρά και στην Αξιά συναντήθηκε με τον Κασομούλη, ενημερώνοντάς του ότι ο πατέρας του πήγε την οικογένεια στη Νάουσα και αυτός έμεινε στη Σιάτιστα ως ύποπτος, γιατί τον κατηγόρησαν ότι είχε γυιο αποστάτη. Ο Ν. Κασομούλης ( Ενθυμήματα, Α σελ. 179) γράφει για τον πατέρα του: «ότι διαβληθείς ως έχων υιόν αποστάτην έμενε εκεί, οπού οπωσούν προφυλάττονται οι ύποπτοι». Και ο Βλαχογιάννης, στην ίδια σελίδα και στην υποσημ. 5, διευκρινίζει: «Μένουν στη φύλαξη της αρχής και δε φυλακίζονται. Έμεινεν εκεί, στη Σιάτιστα. Φαίνεται, δεν τον αφήσανε να φύγη ως ύποπτος». Πάντως, ο Κ. Κασομούλης το 1822 βρίσκεται στη Νάουσα να πολεμά και να σκοτώνεται.
Μετά τα Ψαρά, ο Δ.Τζίνος ήλθε στην Πελοπόννησο και κατατάχθηκε ως απλός στρατιώτης στο σώμα του Κολοκοτρώνη. Πολέμησε στην πολιορκία της Τρίπολης με γενναιότητα και οι συμπολεμιστές του με σεβασμό εκφράζονταν για τον ηρωισμό, τη μετριοφροσύνη, την ευθύτητα του χαρακτήρα και την ανιδιοτέλειά του, προσόντα που διατήρησε σε όλη του τη ζωή. Στα 1825 ο Τζίνος ενήργησε να καούν τα δεμάτια από τ΄αλώνια της πεδιάδας του Άργους, για να μη έχει τροφές ο Ιμπραΐμης. Πολέμησε στις Λεύκες έξω από το Ναύπλιο, όπου αρίστευσε, όπως ομολογεί ο Κασομούλης (Ενθυμήματα, τ. Β, σελ. 74,75), που ήταν αυτόπτης μάρτυρας εκεί. Ποιος ξέρει σε πόσες μάχες έλαβε μέρος ο Τζίνος, που ήταν στην Επανάσταση από την αρχή έως το τέλος αυτής; Κατατάχθηκε στη Χωροφυλακή το 1836, έλαβε ενεργό μέρος στον αγώνα ενάντια της ληστείας και μπόρεσε να εξοντώσει μεγάλο αριθμό ληστών, που λυμαίνονταν την Ανατολική Στερεά Ελλάδα.Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής είναι χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και δράσης του.
Πέθανε στις 29 Φεβρουαρίου 1860 στην Τρίπολης. Στο θάνατό του οι εφημερίδες δημοσίευσαν εγκωμιαστικά άρθρα της δράσης του. Η «Αθηνά», 2 Μαρτίου 1860 : «Και έτερον ιερόν λείψανον του αγώνος, ο καθ’ άπασαν την Ελλάδα γνωστός δια τα στρατιωτικά αισθήματά του Δημήτριος Τζήνος, δεν υπάρχει πλέον εις την ζωήν…Επέπρωτο να αφήση τα οστά αυτού, απερχόμενος εις τον Κύριον, ο στρατιώτης της Επαναστάσεως Τζήνος εις την Τριπολιτσάν, εις τον τόπον εις ον άλλοτε συνεπολέμησε μετά των Ηρώων εκείνων υπέρ της ελευθερώσεως της Πατρίδος>>.
Η «Αυγή» των Αθηνών, 3 Μαρτίου 1860: «Ο ταγματάρχης της Χωροφυλακής Δημήτριος Τζήνος, ο τοσούτον διακριθείς επί της καταδιώξεως της ληστείας, προσβληθείς εκ κεραυνοβόλου απόπληξίας εν Τριπόλει, ένθα είχε την έδραν του, απεβίωσεν…. Ο μακαρίτης Τζήνος ήτο γέννημα θρέμμα της Σιατίστης της Μακεδονίας και τα πρώτα γράμματα έμαθεν εις Βιέννην, αφ’ όπου έδραμεν ενταύθα, όταν ήχησεν η σάλπιγξ της ελευθερίας, υπέρ ης ηγωνίσθη και εθυσίασε. Απέθανε δε, ως όλοι οι καθαυτό αγωνισταί, επί της ψάθης, ουδέ οβολόν αφήσας εις την ατυχή οικογένειάν του». ( Ν. Σ. Κτενιάδου, Ιστορία της Ελληνικής Χωροφυλακής 1833-1933, τεύχος Β΄, 1835-1843), (Ζυγούρης Φίλιππος, Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Σιάτιστα ).
Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης!!!
Κωνσταντίνος και Δημήτριος Τζίνου, Δυο άγνωστοι ήρωες του 21 …της Σιάτιστας γεράκια αηδόνια του Βλατσιού της Σέλιτσας τρυγόνια ζωστήτε μ’ έναν νου.
Θεοδώρας Λειψιστινού
